De E-bike systemen & duurzaamheid

De E-bike is niet meer weg te denken uit het straatbeeld. We zijn heel blij dat ze er zijn, maar er zijn wel ontwikkelingen en overwegingen die wellicht uitleg verdienen.

Zoveel mensen, zoveel wensen en dus ook zoveel verschillende E-bike concepten. Een E-bike is een samenvoeging van twee totaal verschillende productgroepen met sterk uiteenlopende eigenschappen en grote verschillen qua onderhoud, levenscyclus en duurzaamheid.

De electrificering van de fiets vraagt hierdoor de nodige uitdagingen en oplossingen van de fietsbranche.

Verder hebben alle fietsfabrikanten zo hun eigen opvattingen over de plaatsing van de elektromotor in combinatie met de verschillende versnellingssystemen. Er bestaan voorwielmotoren, geïntegreerde middenmotoren en achterwielmotoren. Welke motoren passen het beste bij de gewenste transmissies en de uiteenlopende gebruiksdoelen van de fiets? Wat zijn de voor- en nadelen van ieder concept?

Het vraagstuk dat wij hier graag aan toevoegen is:

Hoe duurzaam is een E-bike?

Deze vraag kun je op meerdere manieren beantwoorden:

De E-bike als duurzaam alternatief vervoermiddel:

Wanneer je de e-bike als alternatief voor de auto, brommer of scooter met verbrandingsmotor, beschouwt komt de e-bike er natuurlijk zeer duurzaam uit. Geen uitstoot, geen lawaai, en een lage CO2-voetafdruk.

Zie bijvoorbeeld onderstaand voorbeeld (van Bosch):

In totaal heeft een eBike een gemiddelde CO2-voetafdruk van 300 kg CO2-eq. Ongeveer 120 kg CO2-eq daarvan komt voor rekening van het Bosch eBike-systeem. Na al ongeveer 800 eBike-kilometers zijn de emissies voor het eBike-systeem afgeschreven als je met de eBike reist in plaats van met de auto, en na 2000 eBike-kilometers zijn de emissies voor de hele eBike afgeschreven.

Deze cijfers zijn gemiddelde waarden. Afhankelijk van het model kunnen er afwijkingen zijn. Uiteraard is er, doordat je beweegt en in de buitenlucht bent, ook een groot gezondheidsvoordeel ten opzichte van de fossiele alternatieven.

De E-bike als duurzaam product:

Omwille van een mooi design worden de elektrische ondersteunings-systemen steeds vaker in het rijwielgedeelte geïntegreerd. Integratie betekent minder modulaire bouw van de fiets en meer model-specifieke onderdelen.

Wat te doen als een elektrisch systeem na een paar jaar niet meer door de fabrikant geleverd wordt en een nieuwer type motor niet meer past? Dit komt nog bij veel fietsmerken en motorfabrikanten voor. Zo is de passing van veel middenmotoren van verschillende generaties vaak niet uitwisselbaar in het fietsframe. Dit geldt ook voor de verschillende (geïntegreerde) accusystemen van diverse fabrikanten. Dit is ergens begrijpelijk omdat de fabrikanten door voortschrijdend inzicht en continue ontwikkelen hun producten verbeteren en vaak kleiner en efficiënter maken.

Voor een optimaal duurzame E-bike is het van belang dat het elektrische systeem zo lang mogelijk met de fiets mee kan blijven leven. Eventuele toekomstige onderhouds-, service- en compatibiliteitsproblemen dienen daarbij tot een minimum beperkt te worden.

Voor accu's geldt voor iedere E-bike, duur of goedkoop, hetzelfde: deze hebben een beperkte levensduur (6-7 jaar). De accu's moeten op correcte wijze afgevoerd en gerecycled worden en in een enkel geval kunnen ze gereviseerd worden. Bosch geeft aan dat de nieuwe recyclingprocessen van accu’s tegenwoordig een recyclingefficiëntie hebben van meer dan 90%.

Welk E-bike concept is het meest duurzaam?

Er bestaan drie E-bike concepten: met voorwielmotor, middenmotor of achterwielmotor. Daarnaast is er variatie in de plaatsing van de accu's: geïntegreerd in de framebuizen, in de bagagedrager of op het frame geschroefd.

De E-bike met voorwielmotor

Elektrische fietsen met een voorwielmotor zijn meestal modulair opgebouwd, mits de accu niet in het frame geïntegreerd is. Voorwielmotoren zijn eenvoudig en goedkoop toe te passen, maar zijn verre van ideaal wat betreft rijgedrag, handelbaarheid en veiligheid. Dit type motor kom je eigenlijk alleen tegen bij goedkope E-bikes van het instapsegment.

E-bikes met voorwielmotor zijn door de hoge update- en reparatiekosten in verhouding tot de lage aanschafwaarde snel economisch total-loss en daardoor minder duurzaam. Wij hebben geen E-bikes met voorwielmotor in ons assortiment.

De E-bike met middenmotor

E-bikes met geïntegreerde middenmotoren zijn per definitie niet modulair. Frame en motorblok zijn immers met elkaar verbonden en vaak is tegenwoordig ook de accu geïntegreerd. Middenmotor-E-bikes hebben een prettige en vaak krachtige ondersteuning en kunnen gecombineerd worden met derailleurversnellingen en alle type naafversnellingen. De middenmotor drukt echter wel een stempel op het design van de fiets. Het frame moet immers specifiek voor deze motor ontworpen worden.

Omdat de kracht van de middenmotor via ketting of riem naar het achterwiel wordt gebracht is er een grotere slijtage in de aandrijflijn dan bij een achtermotor. Door de interne tandwieloverbrenging tussen de elektromotor en de trapas is de levensduur van de middenmotor vaak korter dan die van de rest van de fiets. Daarom is het goed te weten dat de middenmotoren van Bosch (ook de oudere generaties) goed te reviseren zijn door slechts het kapotte of versleten deel van de motor te vervangen. Hierdoor is de E-bike met middenmotor tegenwoordig duurzamer dan over het algemeen wordt aangenomen.

Er bestaat echter ook een modulaire (niet-geïntegreerde) en onderhoudsarme middenmotor, de Pendix eDrive. Hierover zo meer.

De geïntegreerde middenmotoren van Shimano en Bosch vind je bij ons in modellen van KOGA en Cannondale. Santos kiest voor de modulaire Pendix eDrive.

De E-bike met achterwielmotor

Elektrische fietsen met een achterwielmotor zijn vaak modulair, mits de accu niet in het frame geïntegreerd is. Achterwielmotoren rijden erg fijn en vormen geen extra belasting voor de transmissie, omdat zij de kracht niet op de ketting of tandriem, maar direct op het wiel overbrengen. De achterwielmotor is eenvoudig qua constructie en nagenoeg onderhoudsvrij.

Als je kiest voor een modulair systeem hoeven de motor, sensoren, kabels en vaak ook de accu géén integraal onderdeel van de fiets te zijn. Alles kan relatief eenvoudig vervangen of gerepareerd worden.

Een goed systeem met achterwielmotor is prijziger dan de gangbare middenmotorsystemen, maar het is ook veel duurzamer en op de lange termijn voordeliger in onderhoud. De ontwikkelingen op het gebied van achterwielmotoren staan niet stil en de systemen worden steeds beter en slimmer. Helaas zijn ze niet te combineren met versnellingsnaven, zoals de bij trekkingfietsers zo geliefde duurzame Rohloff versnellingsnaaf. De achterwielmotor vormt wel een perfecte combinatie met de Pinion-transmissie.

Deze achterwielmotoren vind je bij ons in modellen van idworx en Santos. Het mooie van dit modulaire systeem is dat je elke bestaande idworx of Santos met Pinion transmissie elektrisch kan maken. De meest duurzame combinatie.

Santos en idworx leveren tegenwoordig echter niet uitsluitend modulaire fietsen met achtermotor meer. Ook deze merken zien dat er steeds meer vraag is naar integratie vanuit de markt, voornamelijk uit esthetisch oogpunt. Vandaar dat Santos nu de Travelmaster E-Neo en idworx de oPinion eT in het programma hebben. Beide fietsen met een volledig geïntegreerde accu. Deze fietsen hebben dus een specifiek E-bike frame en zijn niet meer volledig modulair.

Pinion & Alber Neodrives achterwielmotor

Het Duitse bedrijf Pinion maakt zeer duurzame versnellingsbakken die op de plaats van het bracket in het frame gebouwd worden. Hun versnellingssystemen zijn uitermate geschikt voor trekkingfietsen, mountainbikes en woon-werk-fietsen. Mede dankzij deze transmissie bouwen Santos en Idworx extreem duurzame fietsen. Daar hoort natuurlijk een duurzaam, modulair elektrisch systeem bij.

Met de Pinion versnellingsbak centraal in het frame kan de motor in het achterwiel gespaakt worden. Voor een goede gewichtsverdeling wordt de accu op de onderbuis of in het frame geplaatst.

E-bike met Pinion

 

Idworx en Santos werken beiden met de elektrische Neodrives module van Alber. Deze Duitse fabrikant maakt een hoogwaardige, stille en krachtige achtermotor met bijbehorende accu’s en interface.

Rohloff & Pendix eDrive middenmotor

Wil je graag een duurzame E-oplossing voor je fiets met Rohloff? Dan kun je terecht bij Pendix. Deze Duitse fabrikant produceert een modulair middenmotorsysteem. De Pendix eDrive is zeer duurzaam, onderhoudsvrij en past in (bijna) iedere fiets. Santos biedt de Pendix middenmotor als optie bij alle Travelmaster en Lite modellen met Rohloff of derailleurs.

Overweeg je een niet-elektrische idworx of Santos aan te schaffen, maar verwacht je over een paar jaar aan een E-bike toe te zijn? Dan zou het zonde zijn om de fiets alweer in te moeten ruilen op een E-bike, maar gelukkig is dit met een Idworx of Santos geen probleem, dankzij de Alber Neodrives en Pendix eDrive. Wij kunnen deze modulaire elektrische systemen, ook na een paar jaar, op het moment dat jij er aan toe bent, in jouw fiets bouwen.

Heb je al een paar jaar een Idworx of Santos E-bike die je om wat voor reden dan ook wilt verkopen? Dan kan je twee dingen doen:

  • Je verkoopt hem gewoon aan een nieuwe liefhebber die zo'n duurzame E-bike zoekt. De hoge nieuwwaarde en het duurzame rijwielgedeelte houden het lonend om te blijven investeren in reparaties en updates van de elektrische componenten.
  • Als een directe verkoop niet blijkt te lukken, dan kunnen we de elektrische delen altijd nog verwijderen (en eventueel overzetten op een nieuwe fiets), zodat je je E-Idworx of E-Santos alsnog als een gewone fiets kunt verkopen. Onze ervaring is dat deze relatief weinig afschrijven. Soms is de niet-elektrische variant zelfs meer waard dan de E-versie, omdat de doelgroep groter is.

Modulair is duurzaam

Modulaire elektrische systemen kunnen te allen tijde in een gewone fiets gebouwd worden. Dit kan af-fabriek door de fabrikant of later op ieder gewenst moment door ons gedaan worden. Modules zijn per onderdeel te repareren, te vervangen en te updaten, maar het grootste voordeel van een modulair systeem is dat de fiets altijd weer van zijn elektrische onderdelen ontdaan kan worden wanneer deze kapot, versleten of verouderd zijn. Je hoeft geen goede fiets meer onnodig vroeg af te danken.

KOGA en Cannondale kiezen voor Bosch

Hoewel een geïntegreerde middenmotor minder duurzaam is dan de modulaire Pendix eDrive of het Alber Neodrives systeem, wordt de keuze voor de middenmotoren van Bosch door KOGA en Cannondale beargumenteerd met de volgende punten:

  • Goede gewichtsverdeling (laag en centraal).
  • Betaalbaarder dan het Alber Neodrives
  • Altijd voldoende koppel beschikbaar, ook bergop en bij lage snelheid.
  • Gangbare techniek met een breed dealer- en servicenetwerk.
  • Tegenwoordig goede revisie mogelijk, ook voor oudere systemen.

Cannondale en Koga hebben hun E-bike collectie rond de Bosch middenmotor opgebouwd. In dit segment is Bosch simpelweg de beste optie in de prijsklasse tussen 3500 en 6000 Euro. Een Idworx of Santos met Pinion en achterwielmotor kost al snel €8500,- of meer.

Koga's tegenhanger van de trekkingfietsen van Santos en Idworx is de KOGA Signature E-WorldTraveller-S. Deze trekkingfiets met Rohloff, tandriem en Bosch kost ongeveer €2000,- minder dan een elektrische Santos of idworx.

Met Koga's E-WorldTraveller-S heb je dan wel een robuuste en goed doorontwikkelde E-bike met een elektronisch geschakelde Rohloff-naaf, maar dan moet je er voor de onderhoudskosten en afschrijving dus wel rekening mee houden dat de Bosch-motor niet de duurzaamste optie is. Hoeveel de Bosch motor en aandrijflijn zullen slijten, is natuurlijk afhankelijk van hoe intensief je de fiets gaat gebruiken. Gelukkig is de Bosch middenmotor goed te reviseren en is de fiets het waard om vele jaren technisch up-to-date te houden.