Tandriem (Belt Drive)

De tandriem als alternatief voor de ketting is misschien wel de grootste innovatie op fietsgebied sinds de uitvinding van de Rohloff versnellingsnaaf. Al vanaf het eerste moment dat het merk Santos de tandriem op haar fietsen introduceerde zijn wij actief gaan werken met deze mooie innovatie. Een tandriem is schoner, stiller, duurzamer en onderhoudsarmer dan een ketting. Maximaal fietsplezier met een minimum aan onderhoud!

Door de populariteit van de versnellingsnaaf van Rohloff en de brackettransmissie van Pinion en de positieve praktijkervaringen is de vraag naar de aandrijfriem de laatste jaren enorm gestegen. Wie kiest voor het duurzame karakter en het gebruiksgemak van een gesloten versnellingssysteem kiest tegenwoordig bijna automatisch voor de zogeheten 'belt-drive' of 'carbon-drive'.

Rohloff met tandriem

Fietsen met tandriemen zijn op zich niet nieuw. Met name in Azië werden ze lang geleden veel op vouwfietsen toegepast, maar het heeft heel lang geduurd totdat de riem wat betreft rendement en betrouwbaarheid met de ketting kon concurreren en zijn weg vond naar de meer veeleisende Europese markt.

De fabrikant die de tandriem in de fietswereld succesvol heeft gemaakt, is het Amerikaanse Gates. Gates fabriceert al meer dan 100 jaar allerlei soorten aandrijfriemen voor o.a. industriële machines, grote ventilatoren en generatoren tot wel 10.000 Pk. Sinds 1911 is Gates ook actief in de autobranche (met name distributieriemen) en motorfietsbranche (o.a. aandrijfriemen voor Harley, Buell, BMW en Ducati). Door toepassing van carbondraden in de kern van de tandriemen is het Gates als eerste gelukt het rendement van de riem op gelijk niveau te krijgen als die van een fietsketting. En toen het fietsmerk Santos besloot om vól met deze innovatie aan de slag te gaan en al haar modellen rond de Gates Belt Drive begon te ontwikkelen, brak de riemoverbrenging voorzichtig door in de fietsindustrie. Eerst in het hoge segment en sinds kort ook bij de meer betaalbare massamerken, tot aan een fiets van IKEA aan toe!

 

Tandriem constructie

Een tandriem bestaat uit een kern van naast elkaar liggende draden met een hoge treksterkte (bij voorkeur carbon) met daar omheen een kunststof omhulsel met tanden. In de afbeelding hieronder zie je hoe een tandriem van Gates is opgebouwd.

Gates tandriem constructie

Voordelen van de tandriem

Minder onderhoud
Dit is het grootste voordeel en de primaire reden om voor een tandriem te kiezen. Een riem heeft geen smering nodig. Dat scheelt je tijd in onderhoud, maar er blijft daardoor ook minder vuil aan de tandriem plakken en je broek blijft schoner. Je reinigt de tandriem eenvoudig met een beetje water.

Geen roest
Een tandriem is gemaakt van carbon draden met een kunststof omhulsel. Dit roest niet en hoeft niet beschermd te worden met water en vuil afstotende chemische middelen of een ontsierende kettingkast.

Stilte
Een tandriem draait fluisterstil. Geen gekraak door roest en zandkorrels. Een riem kan heel soms een beetje piepen, maar dat is bijna altijd te verhelpen door de uitlijning van de tandriem te corrigeren en soms door een klein beetje silicone aan de zijkanten te smeren.

Rekt nauwelijks
Een ketting gaat steeds ruimer om de tandwielen zitten en moet daardoor regelmatig nagespannen worden. Een tandriem rekt nauwelijks en hoeft tijdens de gehele levensduur slechts 2 tot 3 keer nagespannen te worden. Niet vanwege het oprekken, maar doordat er door slijtage een beetje meer ruimte tussen de tanden ontstaat.

Hoog rendement
Een nieuwe, schone tandriem heeft inmiddels hetzelfde rendement als een ketting, maar wint het al heel snel van de ketting als deze vuil en niet goed gesmeerd is. Het rendementsverschil tussen een vuile en een schone tandriem is nauwelijks merkbaar.

Lichter in gewicht
Een gemiddelde tandriem weegt 75gram, een gemiddelde fietsketting ongeveer 250gram. En op stads- en trekkingfietsen spaar je het gewicht van een kettingkast uit.

Lange levensduur
Een tandriem gaat langer mee dan de meeste ketting-tandwiel-combinaties. Er zijn echter inmiddels meerdere soorten tandriemen op de markt, in verschillende prijsklassen, en de één gaat langer mee dan de ander.

Milieuvriendelijker
Gedurende de jaren spaar je liters smeermiddelen uit en gooi je geen versleten kettingen meer op de oud-ijzer-berg.

Te mooi om waar te zijn?

Wij van BongersBikes zijn al jaren groot fan van de tandriem. En ook de vele tevreden gebruikers, die we na de aanschaf van een tandriemfiets nog maar weinig in de werkplaats terugzagen, horen we weinig klagen. Die zijn gewoon lekker veel aan het fietsen. Sommigen zelfs de hele wereld rond!

Stof, modder en sneeuw? Met een tandriem lach je erom. Ongelooflijk, maar waar: de tandwielen en tandriem van de fiets op de foto's hieronder draaien nog gewoon soepel en geruisloos!

Santos Rohloff tandriem modder

 

Enkele jaren geleden bouwden wij al veel fietsen om die nog niet af-fabriek met een tandriem geleverd werden. Soms lieten we zelfs complete custom-built fietsen op maat rond de tandriem bouwen of zetten we de zaag in een achtervork om het frame belt-ready te maken. Inmiddels werken onze merken Santos (de pionier op dit gebied), Idworx, Koga en Van Nicholas allemaal met de tandriem.

Al die voordelen klinken natuurlijk fantastisch en de bovenstaande foto's spreken voor zich, maar zijn er dan geen nadelen? Jawel, al noemen we ze liever 'beperkingen', want niet iedereen ervaart de punten die we hieronder opsommen als echte nadelen of vindt ze niet opwegen tegen de beperkingen van een ketting.

Nadelen van de tandriem

Niet universeel
Een tandriem is alleen mogelijk i.c.m. een naafversnelling zoals Rohloff of een Pinion transmissie. Niet compatibel met een derailleursysteem, omdat een riem niet zijdelings kan bewegen.

Speciaal frame nodig
Een ketting is open te maken en door de achtervork te reigen, maar een tandriem bestaat uit één stuk en moet op de één of andere manier dóór de achtervork gestoken kunnen worden. Dit betekent dat er een opening in de achtervork moet zitten waar de riem doorheen gestoken kan worden. Daarnaast moet het frame aan strenge eisen voldoen wat betreft de stijfheid en correcte uitlijning van de tandwielen.

Niet repareerbaar
Als een ketting breekt, dan kan je deze repareren met een kettingpons en een reserveschakel, maar bij een tandriem kan dit niet. Deze moet je in zijn geheel vervangen. Let ook op dat je de riem niet te sterk knikt, want dan beschadig je de interne carbonvezels.

Duurder in aanschaf
De aanschafprijs van een set tandwielen plus tandriem is hoger dan veel voorkomende ketting-tandwiel-combinaties. Gebruiksgemak en duurzaamheid mogen wat kosten, maar dit nadeel is in de meeste gevallen slechts tijdelijk. Op de lange duur bespaar je tijd en geld op het onderhoud.

Niet overal te koop
De tandriem wordt weliswaar steeds populairder, maar is nog niet bij iedere fietsenmaker verkrijgbaar. Het is dan ook verstandig om tijdens een lange reis een reserveriem bij je te hebben. Bovendien is het goed werken met tandriemen toch echt een specialisme wat niet iedere fietsenmaker beheerst. Voor service, onderhoud (hoe weinig ook) en onderdelen ben je aangewezen op een tandriemspecialist. Wij van BongersBikes adviseren BongersBikes. 😉

Merken en soorten tandriemen

Gates heeft inmiddels meerdere soorten tandriemen en tandwielen in de collectie. Voor praktisch ieder versnellingssysteem (behalve dan de derailleur) zijn er Gates-tandwielen verkrijgbaar en ook de compatibiliteit met E-bike motoren van Bosch en Shimano wordt niet vergeten. Op dit moment heeft Gates het alleenheerschap over de fietsindustrie. We wachten al jaren op concurrentie van andere merken, maar dat wil nog niet zo vlotten. De tandriem van Continental leek even veelbelovend, maar die kent nog teveel problemen. En het Duitse Haberstock lijkt de zaken commercieel ook nog niet goed op orde te hebben. Dat de beste speler overblijft lijkt mooi, maar is het niet helemaal. Bij gebrek aan concurrentie bepaalt Gates de maximaal verkrijgbare kwaliteit.

Hieronder zie je een overzicht met de in Nederland verkrijgbare tandriemen, waarbij we de vele goedkope Aziatische tandriemen buiten beschouwing laten. De genoemde kilometrages zijn indicaties, geen belofte.

Gates CDC 'The Original'

Compatibel met: Rohloff

Met deze riem is het allemaal begonnen. De CDC heeft een 8mm brede riem met carbon kerndraden, een aluminium voorblad met een opstaande rand aan de rechter zijkant en na een paar updates (ingegeven door Santos) kwam er een gehard stalen achtertandwiel met kleine sleufjes voor het afvoeren van modder en sneeuw. Kilometrages van tussen 30.000 en 40.000 km (op trekkingfietsen) waren eerder regel dan uitzondering, met een enkele uitschieter van een Santosrijder tot maar liefst 80.000 km!

De tandwielen van de CDC riem kunnen met speciaal gereedschap van Gates uitgelijnd worden, maar dat is niet noodzakelijk. De uitlijning kan namelijk net zo makkelijk 'op het oog' tijdens het rijden gecontroleerd worden, omdat de opstaande randen en de riem van bovenaf zichtbaar zijn. Als de riem onder belasting 1mm van de opstaande randen van beide tandwielen vandaan blijft, is het goed.

De CDC-set werd direct de beste tandriemvariant aller tijden. We spreken hier bewust in de verleden tijd, want de CDC wordt helaas niet meer geproduceerd. Reden: deze riem was te goed, te duurzaam en daardoor perongeluk commercieel niet interessant genoeg voor Gates.

Santos kan nog een paar modellen van de CDC riem voorzien, maar haast je, want op is op! De rest van de fietsindustrie werd door Gates overtuigd zo snel mogelijk over te stappen op de opvolger, de CDX CenterTrack.

Gates CDC beltdrive

Gates CDX CenterTrack

Compatibel met: Shimano Alfine / Nexus - Nuvinci - SRAM - Rohloff - Pinion - Bosch - Shimano Steps

Omdat de CDC tandriem te goed was, introduceerde Gates de verbeterde CDX CenterTrack. 😉

Met 12mm is de CDX 4mm breder dan de CDC en in theorie dus sterker. Deze tandriem heet CenterTrack, omdat de opstaande rand, die de riem voor aflopen moet behoeden, van de zijkant is verplaatst naar het midden. De riem valt dus óver de tandwielen. Deze constructie zou sneeuw en modder effectiever tussen de tanden vandaan moeten persen. Daarnaast zouden de toleranties voor de uitlijning ruimer en de stijfheids-eisen aan het frame iets minder streng kunnen zijn, wat het voor Gates mogelijk maakt de riem ook aan minder high-end fietsmerken te verkopen.

In de praktijk merken wij echter geen verschil in functioneren. In theorie is het rendement van de CDX iets lager, omdat de riem continu tegen de opstaande rand wrijft, maar het is niet voelbaar. Wat we wel merken, is dat de CDX minder lang meegaat dan de CDC. Waar een CDC op een trekkingfiets het makkelijk 30.000 km uithoudt, daar gaat een CDX ongeveer 20.000 km mee. Op mountainbikes die veel modder voor hun kiezen krijgen, worden kilometrages van 4.000 tot 7.000 km gehaald, afhankelijk van de omstandigheden, rijstijl en kracht van de berijder.

De tandwielen van de CDX CenterTrack moeten met speciaal gereedschap van Gates uitgelijnd worden. Je kunt de uitlijning niet meer tijdens het rijden 'op het oog' controleren, omdat de opstaande rand en de riem niet meer samen van bovenaf te zien zijn.

Gates CDX:EXP

Gates CDX:EXP CenterTrack

Compatibel met: Rohloff

Gates nam de kritieken op de duurzaamheid van de CDX in eerste instantie niet zo serieus. Maar na een paar jaar konden ze, mede door keiharde cijfers verzameld door Santos en negatieve geluiden uit de markt, er niet meer onderuit en daarom introduceerden de Amerikanen een paar jaar later de CDX:EXP 'high-performance'.

De CDX:EXP lijn maakt gebruik van de gewone CDX tandriem, maar combineert deze met slijtvastere tandwielen. Het voortandwiel is nu van gehard 7075 T6 aluminum en het achtertandwiel van gehard RVS. De hardere tandwielen zullen minder snel slijten en zo de riem minder snel opvreten. De CDX:EXP is nog niet lang genoeg op de markt om te kunnen zeggen hoeveel langer deze set meegaat dan de gewone CDX.

Voorlopig is de CDX:EXP uitsluitend leverbaar voor fietsen met Rohloff. Voor fietsen met Pinion zou het ook welkom zijn, maar het is niet bekend of en wanneer Gates hiermee komt.

Gates CDX EXP

Gates CDN Urban CenterTrack

Compatibel met: Shimano Nexus / Alfine - SRAM

Gates wil de fietswereld veroveren en dat redden ze niet met alleen hoogwaardige en dure riemen voor high-end niche-merken. Ze moeten ook de massa kunnen bedienen en daarvoor hebben de Amerikanen de goedkopere CDN riemset ontwikkeld.

De CDN tandriem is van een goedkopere soort, te herkennen aan de gladde buitenkant zonder ribbeltjes. De tandwielen bestaan uit een metalen kern met een kunststof omhulsel. Het voortandwiel komt altijd samen met een bijbehorend crankset. De CDN-set is minder duurzaam, maar is dan ook niet bedoeld voor de kilometervretende wereldreizigers en mountainbikers. Je moet de CDN zien als een onderhoudsarm alternatief voor de goedkopere ketting op middenklasse fietsen die niet al te intensief gebruikt worden. In onze winkel kan je de CDN tandriem aantreffen op de Koga F3.

Hoeveel kilometers een CDN riemset ongeveer meegaat, kunnen we nog niet zeggen, want daarvoor is het nog niet lang genoeg op de markt. Zodra we meer weten, zullen we dat hier vermelden.

Gates CDN tandriem

Continental Conti Drive System

Compatibel met: eigenlijk niets, want het gaat teveel kapot...

We hadden onze hoop gevestigd op het Duitse Continental als eerste serieuze concurrent voor Gates. In plaats van carbonvezels in de kern maakte Continental gebruik van aramidevezels, welke minder kwetsbaar zouden zijn en met een lagere spanning gemonteerd zouden kunnen worden. Continental maakt nu echter toch gebruik van carbon en alle in omloop zijnde aramide-riemen werden teruggeroepen en vervangen. Volgens Continental is ook hun carbon riem geschikt voor minder hoogwaardige en minder stijve frames.

Over de duurzaamheid kunnen we helaas niets zinnigs zeggen, want alle Continental riemen waar we mee reden, braken binnen een paar honderd kilometer. We hebben de ervaringen in de markt in de gaten gehouden en we horen en zien nog teveel problemen met deze tandriem. Zo draaiden sommige tandriemen bij nat weer spontaan binnenstebuiten! Om de Continental-riem op goedkope fietsen toe te kunnen passen, maakt het Nederlandse bedrijf Widek voordelige kunststof tandwielen. Voordat deze op de markt kwamen, hebben wij ze getest en de duurzaamheid bleek ronduit slecht...

Toch vonden de riem van Continental en de tandwielen van Widek hun weg naar meerdere massamerken en zelfs de IKEA Sladda fiets. Dit leek even op een mooie doorbraak voor Continental, maar plots werd de IKEA fiets wereldwijd uit de collectie verwijderd. Vanwege brekende Continental tandriemen. De meubelgigant roept alle Sladda-eigenaren op om de fiets zo snel mogelijk terug te brengen. Andere fietsmerken stopten eveneens met de Conti-riem en Continental heeft nu zelfs een totale productiestop afgekondigd.

Continental tandriem

Haberstock Advanced Belt Drive

Compatibel met: Shimano Nexus / Alfine - Nuvinci - Rohloff - Pinion

Nog een Duitse fabrikant die de strijd met Gates aan probeert te gaan, maar zich voornamelijk richt op de lagere en middenklasse fietsen. Haberstock heeft geëxperimenteerd met aramidevezels, maar op dit moment maken ze toch gebruik van een kern van carbon. De tandwielen zijn voorzien van twee hoog opstaande randen om het aflopen van de riem tegen te gaan. Volgens Haberstock gelden er daardoor minder strenge eisen voor de stijfheid en uitlijning van de frames en kan de riem met een lagere spanning gemonteerd worden. Dit hebben wij echter ook ooit van Continental te horen gekregen...

Wij hebben nog niet met de Haberstock riemset gereden en kunnen dus ook nog niets zeggen over de functionaliteit en duurzaamheid. Er zijn nog geen aanwijzingen dat dit systeem op enig gebied beter is dan de varianten van Gates, maar wanneer dit wel het geval is, gaan we er graag mee testen!

Haberstock tandriem

Voorlopig uitsluitend Gates!

Op basis van de ervaringen van onze klanten, onze fietsmerken en wijzelf, werken wij uitsluitend met de tandriemen van Gates. Simpelweg omdat er geen betere bestaan. De concurrentie laat het voorlopig afweten.

De ontwikkelingen om de tandriem beter geschikt te maken voor de meer betaalbare fietsen van het grote publiek vinden wij eerlijk gezegd niet zo interessant. Daar gaat het voorlopig nog teveel mis en dat kan de tandriem een slechte naam bezorgen. Ondanks alle goedbedoelde pogingen en laboratoriumtests, heeft de praktijk inmiddels ruimschoots aangetoond dat de toepassing van een tandriem een kwalitatief hoogwaardig frame vereist. Onze merken Santos, Idworx, Van Nicholas en Koga voldoen aan alle technische eisen en daarmee is een goede werking van de belt-drive gegarandeerd. Dat werkt wel zo fijn. En het fietst super!

Onze merken die fietsen met een tandriem leveren

Fietsen met tandriem testen?

Fiets testenOk, genoeg gelezen! Tijd om het zelf te gaan ervaren!

Bij ons kan je terecht voor het zelf uitgebreid testen van meerdere fietsen met een tandriem. Je mag daarvoor gerust een hele ochtend of middag de bossen in. Als je geluk hebt, regent het en zijn de paden lekker modderig!